Autor: Thomas Kattnig

Coraz wyższe czynsze, gwałtownie rosnące ceny nieruchomości i wynagrodzenia, które nie nadążają za inflacją sprawiają, że mieszkania stają się niedostępne dla coraz większej liczby osób. Kryzys mieszkaniowy w UE jest realny.

Prowadzi to do wyższych kosztów opieki zdrowotnej, spadku wydajności, szkód w środowisku i negatywnych skutków gospodarczych ze względu na ograniczoną siłę nabywczą.

EKES, jako głos zorganizowanego społeczeństwa obywatelskiego, uważa, że należy podjąć pilne działania w celu zaradzenia niedoskonałości rynku w sektorze mieszkaniowym. Dlatego też wzywamy Komisję do współpracy z Parlamentem, państwami członkowskimi i społeczeństwem obywatelskim w celu opracowania kompleksowego pakietu środków UE ustanawiających warunki ramowe i prawo do mieszkania, zgodnie z Europejskim filarem praw socjalnych i Kartą praw podstawowych.

W związku z tym z zadowoleniem przyjmujemy mianowanie komisarza ds. energii i mieszkalnictwa oraz zapowiedź, że w ciągu najbliższych 100 dni zostanie przedstawiony europejski plan na rzecz przystępnych cenowo mieszkań. Potrzebujemy m.in. ogólnounijnego rejestru przejrzystości transakcji na rynku nieruchomości, sprawniejszej koordynacji, skuteczniejszych procedur wydawania pozwoleń, lepszego planowania przestrzennego, przystępnych cenowo gruntów pod mieszkania socjalne, większych inwestycji w renowację i budownictwo przyjazne dla klimatu oraz programu „Najpierw mieszkanie”, aby osoby bezdomne mogły ponownie uzyskać gwarancję bezpieczeństwa i perspektyw. Apelujemy o uznanie mieszkania za prawo podstawowe, a nie za towar, poprzez zapisanie tego w prawie pierwotnym UE.

Jednocześnie zgadzamy się ze sprawozdaniem Enrica Letty, że dostęp do mieszkań socjalnych musi być szerzej zdefiniowany w przepisach dotyczących pomocy państwa.

Ponadto EKES wzywa do znacznego zwiększenia wsparcia finansowego na rzecz mieszkalnictwa socjalnego. Po pierwsze, inwestycje publiczne w mieszkalnictwo socjalne muszą być wyłączone z zasad dotyczących zadłużenia zawartych w pakcie stabilności i wzrostu. Po drugie,nienastawieni na zysk deweloperzy i spółdzielnie, a także gminy, powinni mieć możliwość uzyskania długoterminowych, nieoprocentowanych pożyczek za pośrednictwem planowanej platformy inwestycyjnej lub bezpośrednio z Europejskiego Banku Inwestycyjnego.

Wynajem krótkoterminowy, który stanowi problem w wielu dużych miastach europejskich, jeszcze bardziej zmniejsza ilość dostępnych mieszkań. Aby poradzić sobie z tym zjawiskiem, potrzebujemy zestawu narzędzi na szczeblu UE obejmującego różne narzędzia, takie jak podatki od pustostanów i pułapy czynszów, tak aby państwa członkowskie mogły podjąć odpowiednie działania.

Należy również zwrócić szczególną uwagę na a) zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych młodych ludzi poprzez ukierunkowane programy, takie jak „Najpierw mieszkanie dla młodych ludzi” (HF4Y) oraz b) włączenie osób z niepełnosprawnościami.

Aby mieszkania były nie tylko przystępne cenowo, ale również zrównoważone, renowacje i modernizacje powinny być traktowane priorytetowo w stosunku do nowych budynków. Aby ułatwić takie renowacje, apelujemy o połączenie obowiązkowych i wspomagających środków pozwalających zapewnić podjęcie sprawiedliwych działań w dziedzinie klimatu. Potrzebne są instrumenty finansowania umożliwiające modernizację termiczną i renowację energetyczną budynków wszystkim obywatelkom i obywatelom niezależnie od ich sytuacji finansowej. Jednocześnie należy nałożyć na właścicieli nieruchomości, w szczególności na wynajem, obowiązek ochrony najemców przed nadmiernym wzrostem czynszu wynikającym z przerzucania kosztów przez właścicieli na najemców.

Ponadto podkreślamy, że kryzys mieszkaniowy nie tylko negatywnie wpływa na jakość życia obywateli europejskich, ale również zagraża sprawnemu funkcjonowaniu rynku wewnętrznego UE. Potrzebna jest zatem strategia UE w zakresie mieszkalnictwa, aby zwiększyć podaż mieszkań, wprowadzić środki mające na celu zmniejszenie kosztów budowy, pomóc w podnoszeniu kwalifikacji siły roboczej, zwiększyć wydajność i poprawić efektywność środowiskową budownictwa.