EUROPESE BLUE DEAL

Het EESC is in januari 2023 begonnen met de activiteiten rond de Blue Deal. Het officiële openingsevenement “Tijd voor een Europese Blue Deal” vond plaats in februari 2023. In september 2023 kreeg het initiatief een politiek zetje in de rug met een gezamenlijke oproep van het EESC en het Europees Parlement, vastgelegd in een door beide partijen ondertekende brief voor de staatshoofden en regeringsleiders van de EU. Daarin werden de lidstaten opgeroepen om een ambitieuze Europese Blue Deal te steunen en goed te keuren. Ook heeft EESC-voorzitter Oliver Röpke begin september 2024 een brief aan Commissievoorzitter Ursula von der Leyen geschreven, waarin hij haar heeft opgeroepen om water hoog op de agenda van de Europese Commissie te zetten. Daarop werd een nieuw initiatief inzake waterweerbaarheid in de prioriteiten van de Commissie voor 2024 opgenomen.

In oktober 2023 presenteerde het EESC zijn “Call for an EU Blue Deal”, een uitgebreid pakket aanbevelingen voor een duurzaam waterbeleid voor Europa als strategische prioriteit. Daar gingen adviezen aan vooraf over de sociale, economische, milieu- en geopolitieke aspecten van water en over de uitdagingen op het gebied van water voor landbouw, industrie, infrastructuur en duurzame consumptie.

De verklaring over een Europese Blue Deal van de EESC-voorzitter bevat 15 beginselen die als leidraad moeten dienen voor toekomstige EU-initiatieven en 21 concrete maatregelen die volgens het EESC dringend moeten worden uitgevoerd. Het is onze ambitie dat de nieuwe Europese Commissie van de Europese Blue Deal een volwaardige strategische prioriteit maakt. Deze oproep viel niet in dovemansoren bij de beleidsmakers en kreeg veel steun van verschillende belanghebbenden, waaronder jongeren, het bedrijfsleven en milieuorganisaties, om er maar een paar te noemen. Vanuit de maatschappelijke organisaties zijn er veel aanvragen gekomen om vervolgactiviteiten rond dit thema te organiseren.

Europees burgerinitiatief (EBI) voor een Europa dat slim en weerbaar met water omspringt

Op 25 september 2024 besloot de Europese Commissie een nieuw Europees burgerinitiatief (EBI) voor een Europa dat slim en weerbaar met water omspringt te registreren. Het EBI roept op tot een strategisch en holistisch actieplan voor water in Europa en de ontwikkeling en uitvoering van duale, complementaire maatregelen op alle EU-beleidsterreinen. In het EBI wordt verwezen naar de oproep voor een Europese Blue Deal en de verklaring van het EESC staat in de bijlage.

Binnenkort begint de fase waarin burgers uit de hele EU het EBI kunnen ondertekenen.

Als het initiatief binnen een jaar ten minste een miljoen steunbetuigingen ontvangt en het minimumaantal in minstens zeven lidstaten wordt bereikt, moet de Commissie reageren. Zij moet dan beslissen of ze al dan niet gevolg geeft aan het initiatief en haar beslissing motiveren. Meer informatie over de procedure vindt u hier.

Recente en komende Europese Blue Deal-evenementen georganiseerd door het EESC

• De Europese Blue Deal en het voorbeeld van rivieren: duurzaam waterbeheer, georganiseerd door de CCMI en de interfractiewerkgroep “Klimaatverandering, biodiversiteit en duurzame ontwikkeling” van het Europees Parlement (22 januari 2024)
• Een Blue Deal via burgerschap en waterbeheer, georganiseerd door de CCMI en Volonteurope - Week van het maatschappelijk middenveld (6 maart 2024)
• Bouwen aan een samenleving die slim met water omgaat dankzij blauwe diplomatie, georganiseerd door de CCMI en de afdeling REX in samenwerking met BICA, Water Europe, Veolia - Sofia, Bulgarije 
  (16 april 2024)
• De Blue Deal: water als energiebron, debat op de bijeenkomst van de afdeling TEN, georganiseerd in samenwerking met de CCMI - Brussel (16 mei 2024)
• BlueDeal: hoe bouw je aan een economie die slim met water omgaat in een waterweerbaar Europa?, CCMI en Water Europe - Brussel 
  (10 juni 2024), partnerevenement Groene Week van de EU
• Naar een alomvattende waterstrategie in de context van de noodsituaties op het gebied van klimaat en biodiversiteit, CCMI en WDO/NAT – Brussel (2 juli 2024), partnerevenement Groene Week van de EU

De Blue Deal heeft ook veel media-aandacht gekregen. In 2023 is er op diverse mediakanalen in de hele EU bijna honderd keer over de Europese Blue Deal bericht, onder meer in grote kranten (zoals Politico, EurActiv en de nationale pers), tijdschriften en televisiezenders (Euronews).

Midden februari 2024 werd aangekondigd dat het initiatief inzake waterweerbaarheid van de Europese Commissie tot nader order wordt geannuleerd. Het EESC en vertegenwoordigers van het Europees Parlement en het Europees Comité van de Regio’s hebben een gezamenlijke brief ondertekend en naar vicevoorzitter Šefčovič van de Europese Commissie gestuurd. Daarin roepen de drie instellingen nogmaals op tot een ambitieuze Europese Blue Deal. Ze dringen er bij de Commissie op aan om het initiatief inzake waterweerbaarheid zo snel mogelijk te publiceren, aangezien de watercrisis nu al gevolgen heeft voor de burgers, boeren, industrieën, onze natuurlijke omgeving en de samenleving als geheel.

Het EESC blijft bij zijn standpunt: Europa heeft een Blue Deal nodig. Omdat water van levensbelang is en de uitdagingen die ons te wachten staan niet min zijn, mag water niet worden herleid tot milieubeleid binnen de Green Deal. Water moet een aparte strategische prioriteit worden die de strategie voor het koolstofarm maken van de economie aanvult en in al het EU-beleid wordt opgenomen. Het is nu tijd om te handelen.

In het kader van de Groene Week van de EU, die dit jaar in het teken staat van water, heeft de Europese Commissie een EU-brede raadpleging opgezet over de toekomst van water in Europa. Het EESC werkt nauw samen met de Commissie aan deze campagne. Het blijft zijn centrale boodschap over de Europese Blue Deal uitdragen, die staat voor een alomvattende en strategische benadering van water. Tegelijkertijd benadrukt het dat er politieke wil nodig is om de watercrisis te bedwingen.

Het EESC zal er samen met de EU-instellingen en de belangrijkste belanghebbenden op blijven hameren dat de Blue Deal de komende jaren als een nieuwe EU-prioriteit naar voren moet worden geschoven. Het EESC voert ook een actieve dialoog met de lidstaten en met het maatschappelijk middenveld en organiseert follow-upactiviteiten en -evenementen, waaraan leden en afgevaardigden van het EESC deelnemen.