Autor: Thomas Kattnig

Zielony wodór jest jednym z kluczowych elementów naszej transformacji energetycznej, co sprawia, że jego szybkie wdrożenie ma ogromne znaczenie dla przyszłego systemu energetycznego, a także dla dobrobytu gospodarczego i społecznego UE.

Jednak wiele aspektów, takich jak popyt na wodór, jego podaż, infrastruktura i produkcja, wiąże się z szeregiem wyzwań. Wodór jest kosztowny i wymaga spełnienia odpowiednich warunków ramowych. Z jednej strony, należy skoncentrować jego wykorzystanie przede wszystkim w sektorach, które trudno jest zelektryfikować, a także jako środek magazynowania energii. Z drugiej jednak strony musimy zapewnić stworzenie warunków niezbędnych do szybkiej i skutecznej rozbudowy infrastruktury wodorowej.

W tym kontekście szczególnie istotne są trzy aspekty:

1. Należy zapewnić niezbędne finansowanie infrastruktury. Ponieważ budowa infrastruktury transportowej pociągnie za sobą znaczne koszty, EKES podkreśla znaczenie efektywnej alokacji zasobów. Będzie to wymagało inteligentnego i zintegrowanego planowania, w tym transgranicznego, oraz systemu regulacyjnego umożliwiającego niezbędne inwestycje w infrastrukturę, a jednocześnie sprzyjającego zrównoważeniu środowiskowemu całego systemu energetycznego i ochronie użytkowników sieci przed nadmiernymi opłatami sieciowymi. Należy przy tym z pewnością unikać dodatkowych obciążeń w postaci subsydiowania skrośnego sieci wodorowych przez użytkowników sieci gazowych. Jest to szczególnie ważne ze względu na fakt, że przyszli użytkownicy infrastruktury sieci wodorowej znacznie różnią się od obecnych użytkowników sieci gazowych. Ważne jest zatem, aby w miarę możliwości stosować zasadę „użytkownik płaci”, a tym samym zadbać o to, by infrastruktura wodorowa była finansowana przede wszystkim przez użytkowników tej infrastruktury.
2. Oprócz finansowania należy zapewnić siłę roboczą potrzebną do rozbudowy i produkcji tego sektora. Szczególne znaczenie ma tworzenie nowych miejsc pracy wysokiej jakości oraz przenoszenie obecnych pracowników. Oznacza to, że obecnych pracowników należy odpowiednio przeszkolić i przekwalifikować, a także podnieść ich kwalifikacje. Siłę roboczą należy zachęcać do pozostania w branży poprzez oferowanie dobrych warunków pracy. Na przykład operatorzy sieci muszą być związani powszechnie stosowanymi układami zbiorowymi, a warunki pracy należy poprawić, aby przyciągnąć wykwalifikowanych pracowników. Dlatego też EKES apeluje o skuteczny i owocny dialog społeczny w sektorze gazowym, zarówno na szczeblu europejskim, jak i krajowym.
3. Należy zapewnić jednolitą, identyfikowalną i obowiązkową certyfikację wodoru produkowanego w ramach scentralizowanego systemu unijnego. Oprócz kryteriów środowiskowych, takie systemy certyfikacji muszą również gwarantować standardy społeczne. Powinny one obejmować sprawiedliwe i bezpieczne warunki pracy oraz przestrzeganie praw pracowniczych, socjalnych i związkowych.

W związku z tym EKES wzywa Komisję do dokonania przeglądu strategii w zakresie wodoru, która została słusznie skrytykowana przez Europejski Trybunał Obrachunkowy. Należy zadbać – we współpracy ze społeczeństwem obywatelskim na szczeblu krajowym i europejskim – o opracowanie kompleksowej strategii uwzględniającej certyfikację, finansowanie oraz wymogi dotyczące pracy, a także o promocję i ochronę konsumentów. Tylko w ten sposób można zapewnić przyszły sukces europejskiego sektora wodoru.