Het EESC waarschuwt voor de gevolgen die de komende uitbreiding van de EU voor de landbouw zou kunnen hebben. De aanloop naar deze uitbreiding wordt gekenmerkt door grote mondiale uitdagingen, waaronder geopolitieke verschuivingen, klimaatverandering en transities in het energie- en milieubeleid. Bij de toetreding van nieuwe lidstaten zijn een gedegen voorbereiding en naleving van de waarden van de EU van groot belang. 

Tijdens de zitting van juli heeft het EESC een advies goedgekeurd waarin het benadrukt hoe complex het uitbreidingsproces is en hamert op het belang van een goede voorbereiding, duurzaamheid en evenwichtige steun voor de landbouwsector van zowel de huidige als de kandidaat-lidstaten. Deze uitbreiding moet de strategische autonomie van de EU vergroten en de milieueffecten van de landbouw verminderen. Eerdere uitbreidingen hebben echter niet voor iedereen dezelfde resultaten opgeleverd: vaak konden grote landbouwbedrijven er wel van profiteren en kleinere landbouwbedrijven niet. 

De rapporteur van het advies, Stoyan Tchoukanov, wees erop dat eerdere uitbreidingen weliswaar in het algemeen een succes waren, maar geen voordeel opleverden voor plattelandsgebieden en kleinschalige landbouwers. Hij benadrukte dat voorzichtig moet worden omgegaan met het landbouwsysteem om verstoringen te voorkomen. 

Om mogelijk onjuiste informatie aan te pakken en een soepele integratie te waarborgen pleit het EESC voor uitgebreide gegevensverzameling en monitoring van landbouwhervormingen. De kandidaat-lidstaten zullen zich moeten aanpassen aan het zich ontwikkelende gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB), waarin de nadruk nu eerder ligt op ecosysteemdiensten dan op traditionele steun. Naar verwachting zal het landbouwareaal van de EU fors toenemen door de uitbreiding. Alleen al door de toetreding van Oekraïne wordt dat areaal een kwart groter. 

Het EESC pleit voor een geleidelijke integratie, met specifieke budgetten ter ondersteuning van de zwaarst getroffen subsectoren van de landbouw, met name kleine en middelgrote landbouwbedrijven. Toekomstige GLB-hervormingen moeten gericht zijn op duurzaamheid; op hectaren gebaseerde subsidies dienen daarom te worden vervangen door financiële stimulansen voor diensten die het milieu en de samenleving ten goede komen. 

Al met al bepleit het EESC een zorgvuldig en goed ondersteund uitbreidingsproces, zodat alle lidstaten er wel bij zullen varen en de landbouwpraktijken van de EU ondanks de toenemende geopolitieke spanningen duurzaam en rechtvaardig blijven.